Ülkemizde motorlu taşıtlar sektörü ana ve yan sanayileri ile birlikte ülke ekonomisine özellikle istihdam düzeyinde önemli katkılar sağlamaktadır.

Program geliştirme çalışmaları kapsamında motorlu araçlar teknolojisi alanı altında; "otomotiv elektromekanik", "otomotiv gövde", "otomotiv boya" ve "iş makineleri" dallarında öğretim programları hazırlanmıştır.

Motorlu Araçlar Teknolojisi Alanı Çerçeve Öğretim Programı, Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde çalışan uzman ve alan öğretmenleri, sektör ve meslek kuruluşları temsilcileri, üniversitelerden alan uzmanları ve çeşitli meslek elemanları ile iş birliği yapılarak hazırlanmıştır.

 

Motorlu taşıtlar sektörü, küresel düzeyde hızla değişen pazar ve rekabet koşullarının bir sonucu olarak sürekli ve hızlı bir gelişim içindedir. Bu özellikleri nedeniyle motorlu taşıtlar sektörü, stratejik bir sektör olarak ülkelerin yakın ilgisini çekmektedir. Küreselleşmeyle birlikte motorlu taşıtlar sektöründe rekabet büyük yoğunluk kazanmakta, sanayileşmiş ülkeler bu sektörün korunması ve rekabet gücünün geliştirilmesi için özel politikalar uygulamaktadır.

Motorlu taşıtlar sektörüyle bağlantılı ana sanayindeki bir kişinin, yan sanayide beş kişiye istihdam oluşturduğu belirtilmektedir. Ayrıca akaryakıt istasyonları, motorlu taşıtlar sektörüne yönelik reklam ve sigorta hizmetleri, oto kiralama şirketleri, kara yolu ve deniz taşımacılığı, inşaat ve tarım hizmetleri, otopark hizmetleri, yedek parça, satış ve satış sonrası hizmetler gibi sektörle ilişkili iş kolları düşünüldüğünde geniş çaplı, dolaylı bir istihdam yaratıldığı da bir gerçektir.

Motorlu araçlar teknolojisi alanı öğretim programlarının sektör analizine dayalı olarak modüler esaslı hazırlanması, ülkemiz ekonomisi açısından çok önemli olan bu sektöre kalifiye eleman yetiştiren mesleki ve teknik eğitim sistemine yeni bir eğitim anlayışı getirmektedir.

Motorlu Araçlar Teknolojisi Alanı Çerçeve Öğretim Programı'nda;

1. Otomotiv elektromekanik,

2. Otomotiv gövde,

3. Otomotiv boya,

4. İş makineleri dalları yer almaktadır.

Öğretim programlarını hazırlama çalışmaları kapsamında yapılan sektör analizi sonucunda sektörde faaliyet gösteren meslekler saptanmış ve saptanan bu meslekler seviye gruplarına ayrılmıştır. Sektörde çalışan kişilerin görüş ve önerilerinden yola çıkılarak her meslek dalına ait meslek profilleri belirlenmiş, mesleklere özgü yeterlikler ayrı ayrı ve ayrıntılı olarak çıkarılmıştır. Mesleklere ilişkin olarak saptanan bu yeterlikler, öğretim programları ve modüllerin temel dayanağını ve içeriğini oluşturmuştur.

Öğretim programlarının ve modüllerin hazırlanmasında, iş yaşamının iş gücüne dönük gereksinimlerinin tüm yönleriyle dikkate alınması amacıyla sektörel kuruluşlarla karşılıklı görüş alışverişi ve iş birliği gerçekleştirilmiştir.

Program geliştirme sürecinin her aşamasında, Türkiye ve dünya ölçeğinde faaliyet gösteren otomotiv firmaları, meslek kuruluşları temsilcileri, ticaret ve sanayi odaları, yerli/yabancı uzmanlar ve üniversiteler ile iş birliği yapılmıştır. Sözü edilen kurum ve kuruluşların eğitim sorumluları ve meslek elemanlarıyla iletişim kurulmuş, bu kişilerin program çalışmalarına doğrudan katkıları sağlanmıştır. Sektör taraması ve mesleki yeterliklerin belirlenmesi sonucunda Türkiye genelinde motorlu taşıtlar sektörünün ihtiyaçları ve iş gücünden beklentileri tespit edilmiş, bu ihtiyaç ve beklentiler program çalışmalarının dayanağını oluşturmuştur. Öğretim programı, motorlu araçlar teknolojisi alanı altında yer alan mesleklerde ulusal ve uluslararası düzeyde meslek elemanlarından beklenen yeterliklere ve standartlara uygun olarak hazırlanmıştır.

Motorlu araçlar teknolojisi alanı altında yer alan mesleklerde diploma ve sertifikaya dayalı eğitim verilmesi gerekmektedir. Bu amaçla, program çalışmaları sırasında geliştirilen tüm modüllerden sertifika programları hazırlanarak her yaşta ve düzeyde bireye mesleki yeterlikler kazandıracak yaşam boyu mesleki eğitim olanakları sunulacaktır.

Motorlu Araçlar Teknolojisi Alanı Çerçeve Öğretim Programı, teknolojik gelişmelere ve sektörün beklentilerindeki değişmelere paralel olarak güncellenebilecek bir yapıda tasarlanmıştır. Böylece tüm gelişme ve yenilikleri kısa sürede programa yansıtmak mümkün olabilecek ve mezunlar kazandıkları yeni mesleki yeterlikler doğrultusunda istihdam edilebileceklerdir. Programın bu esnek yapısıyla sektörün ve mesleki eğitim sisteminin gelişmesine önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.

SEKTÖR

Sektör; dünyada ve Türkiye'de insan ve yük taşımacılığı amacına yönelik olarak kullanılan araçların, iş makinelerinin imalatını yapan ve satış sonrası hizmetleri yapmak amacı ile kurulan fabrikalar, yetkili ve özel servisler, tamir bakım atölyelerini kapsayan özel ve resmî kurum, kuruluşların bütünü olarak tanımlanmaktadır.

Motorlu araçlar sektörünün dünya ekonomilerindeki lokomotif sektör olma özelliği, ekonominin diğer sektörleriyle olan organik ilişkisine dayanmaktadır. Bu sektör, demir çelik, petrokimya, lastik, elektrik-elektronik gibi sektörlerdeki teknolojik gelişmelerin sürükleyicisidir. Turizm, alt yapı, inşaat, ulaştırma ve tarım sektörlerinin gereksinim duyduğu her çeşit motorlu araç sektör ürünleri ile sağlanmaktadır. Bu nedenle sektördeki değişimler ekonominin tümünü yakından etkilemektedir.

Bugün, dünyada motorlu araçlar sektörünün ürettiği motorlu araç sayısı yaklaşık 58 milyon civarındadır. Bu araçların yaklaşık 41 milyonu otomobil, 17 milyonu kamyon, otobüs, çekici gibi ticari araçlardır.

Türkiye'de motorlu araçlar sektörünün kuruluşu, yakın bir geçmişe dayanmasına rağmen hızlı bir gelişme göstererek ülkemizde üçüncü büyük sektör konumuna gelmiştir. Türkiye'de motorlu araçlar sektöründe ana sanayide 17, yan sanayide ise 1100 civarında firma faaliyet göstermektedir. Sektör doğrudan ve dolaylı olarak 500.000 kişiye iş olanağı sağlamaktadır.

Türkiye'deki motorlu araçlar sektörü, üretimde ulaşılan kalite süreci ve yüksek verimlilik nedeniyle uluslararası pazarlar için yeni bir üretim merkezi hâline gelmiş bulunmaktadır. Otomotiv sektöründe teknolojik yenileme yatırımları yanında kişi başına yılda ortalama 50 saat eğitim verilmektedir. Otomotiv sektörü her geçen gün teknolojiye, insan kaynaklarına, bilgiye ve kalite eğitimine daha fazla yatırım yapmaktadır.

Türkiye'deki motorlu taşıtlar sektöründe faaliyet gösteren firmalar gelişmelere ayak uydurabilmek ve rekabetçi üstünlüklerini sürdürebilmek için dünyada uygulanan modern üretim yöntemlerini ve yönetim sistemlerini kullanmaktadır. Bu nedenle ülkemizdeki motorlu taşıtlar sektörü ana ve yan sanayisi ile birlikte çok önemli bir gelişim potansiyelini yakalamış ve büyük ihracat kapasitesine erişmiştir. Bunun sonucu olarak Türkiye'deki motorlu araçlar sektörünün çok kısa bir süre içinde 500 bin araç ihraç edebilecek düzeye gelmesi ve 8-8,5 milyar dolarlık gelir elde etmesi beklenmektedir. Türkiye'nin bu özelliği ile yakın bir gelecekte başta Avrupa olmak üzere dünyanın alternatif araç ve yedek parça üretim merkezi olması öngörülmektedir.

Sektör, motorlu araçlar alanında araçların mekanik sistemlerinin, otomotiv elektromekanik sistemlerinin, iş makineleri sistemlerinin ve hidrolik sistemlerinin, otomotiv gövdelerinin, otomotiv boyasının bakım ve onarımlarını yapabilen ve mesleki gelişmeleri takip ederek kendini geliştiren bireylere ihtiyaç duymaktadır.

ÖĞRETİM PROGRAMI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR

SEKTÖR: MOTORLU TAŞITLAR

ALAN: MOTORLU ARAÇLAR TEKNOLOJİSİ

ALANIN TANIMI

Motorlu araçlar teknolojisi alanı altında yer alan; otomotiv elektromekanik, otomotiv gövde, otomotiv boya, iş makineleri dallarının yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır.

ALANIN AMACI

Motorlu araçlar teknolojisi alanı altında yer alan mesleklerde sektörün ihtiyaçları, bilimsel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda gerekli olan mesleki yeterlikleri kazanmış nitelikli meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

DAL PROGRAMLARI, TANIMLARI VE AMAÇLARI

1. OTOMOTİV ELEKTROMEKANİK

Tanımı: Otomotiv elektromekanikerinin sahip olması gereken otomotiv üzerinde mekanik, elektrik ve elektronik aksamların bakım ve onarımlarını yapma yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır.

Amacı: Motorlu araçlar teknolojisi alanında otomotiv elektromekanikerliği mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

2. OTOMOTİV GÖVDE

Tanımı: Otomotiv gövde elemanının sahip olması gereken otomotiv gövde bölümlerinin onarımlarını yapma yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır.

Amacı: Motorlu araçlar teknolojisi alanında otomotiv gövdeciliği mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

3. OTOMOTİV BOYA

Tanımı: Otomotiv boyacısının sahip olması gereken, gövde yüzeyleri üzerinde boya ve boya sonrası işlemleri yapma yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır.

Amacı: Motorlu araçlar teknolojisi alanında otomotiv boyacılığı mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

4. İŞ MAKİNELERİ

Tanımı: İş makineleri bakım ve onarımcısının sahip olması gereken yeterlikleri kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır.

Amacı: Motorlu araçlar teknolojisi alanında iş makinelerinin bakım ve onarımcılığı mesleğinin yeterliklerine sahip meslek elemanları yetiştirmek amaçlanmaktadır.

GİRİŞ KOŞULLARI

Öğrencilerin sağlık durumu, motorlu araçlar teknolojisi alanı altında yer alan mesleklerin gerektirdiği işleri yapmaya uygun olmalıdır.

İSTİHDAM ALANLARI

Motorlu araçlar teknolojisi alanından mezun olan öğrenciler, seçtikleri dalda kazandıkları yeterlikler doğrultusunda;

1. Otomotiv servisleri,

2. Otomotiv bakım ve onarım atölyeleri,

3. Otomotiv fabrikaları,

4. Otomotiv satış noktaları,

5. Sigorta şirketleri,

6. İş makineleri bakım ve onarım atölyeleri vb. yerlerde çalışabilirler.

EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

1. Program, mesleki ve teknik eğitim alanında diplomaya götüren ortaöğretim kurumları ile belge ve sertifika programlarının uygulandığı her tür ve derecedeki örgün ve yaygın mesleki ve teknik eğitim-öğretim kurumlarında uygulanmaktadır.

2. Programın uygulanabilmesi için motorlu araçlar teknolojisi alanı standart donanımları ve mesleklerin gerektirdiği ekipmanlar sağlanmalıdır.

EĞİTİMCİLER

1. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanacakların atamalarına esas olan alanlar ile mezun oldukları yükseköğretim programları ve aylık karşılığı okutacakları derslere ilişkin çizelgeye uygun olanlar görev almalıdır.

2. Programın uygulanmasında gerektiğinde motorlu araçlar teknolojisi alanında sektör deneyimi olan usta öğretici, teknisyen ve meslek elemanlarından yararlanılabilir.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği'ne göre çeşitli ölçme araçları kullanılarak öğrencilerin değerlendirilmesi esastır. Buna göre;

1. Dersin altındaki modüllerin işlenişi sırasında kazandığı (bilgi, beceri ve tavırlar) yeterlikler, ölçme değerlendirme ölçütlerine göre değerlendirilir.

2. Okulda, işletmede ve kendi kendilerine yaptıkları tüm öğrenim faaliyetleri değerlendirilerek öğrencilerin dersteki başarısı belirlenir.

YATAY VE DİKEY GEÇİŞLER

Program; geniş tabanlı ve modüler yapıda düzenlendiğinden, Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği çerçevesinde yatay ve dikey geçişlere olanak sağlar.

1. Alan/dalda sertifika, belge ve diplomaya götüren tüm programlar ve dallar arasında geçiş yapılabilir.

2. Diploma almaya hak kazanan öğrenci, motorlu araçlar teknolojisi alanının devamı niteliğindeki programların veya bu alana en yakın programların uygulandığı yükseköğretim programlarına devam 
edebilir.

BELGELENDİRME

1. Mezun olan öğrenciye alanda/dalda diploma verilir.

2. Öğrencinin seçtiği dal ile ilgili aldığı tüm dersler ve modüller diploma ekinde belirtilir.

3. Öğrenciye, programdan ayrıldığında veya mezun olduğunda, kazandığı yeterlikleri gösteren ve bir yaygın mesleki ve teknik eğitim programı ile aynı yeterlikleri kazanan kişilere eş değer belge verilir.

4. Öğrencinin kazandığı mesleki yeterlikler sertifikaya yönelik belgelendirmelerde değerlendirilir.

EĞİTİM SÜRESİ

1. Alan programının toplam eğitim süresi, 9. sınıftan sonra 3 öğretim yılı olarak planlanmıştır.

2. Eğitim süresinin okul, işletme ve bireysel öğrenme için ayrılmış dağılımı, motorlu araçlar teknolojisi alanı haftalık ders çizelgesi, dersler ve modüller ile ilgili açıklamalarda belirtildiği gibi uygulanır.

ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ

Modüler öğretime yönelik ağırlıklı olarak bireysel öğrenmeyi destekleyici yöntem ve teknikler uygulanır.

1. Öğretmenler öğrencilere rehberlik eder.

2. Öğrenciler kendi kendine öğrenmeye teşvik edilir.

3. Öğrencilerin aktif olması sağlanır.

4. Öğrenciler araştırmaya yönlendirilir.

5. Öğrenciler kendi kendilerini değerlendirebilir.

6. Öğrencilere yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem ve teknikler uygulanır.

İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR

Öğrenciler, programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama konularında; otomotiv, iş makineleri firmaları, otomotiv bakım ve onarım atölyeleri, iş makineleri onarım ve bakım atölyeleri, otomotiv boya firmaları, çevredeki üniversiteler, sivil toplum örgütleri, meslek odaları ve meslek elemanları ile iş birliği yapılarak yönlendirilir.

ÖĞRENCİ KAZANIMLARI

Programın sonunda seçtiği dala/mesleğe yönelik olarak öğrenci;

1. Genel kültüre yönelik bilgi ve becerileri kazanacaktır.

2. Ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen temel yeterlikleri kazanacaktır.

3. Alanın altında yer alan dallara ait temel yeterliklerine sahip olacaktır.

4. Dalın/mesleğin gerektirdiği bilgi ve becerileri kazanacaktır.

5. Dalın/mesleğin gerektirdiği özel mesleki yeterlikleri kazanacaktır.

EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ

1. Haftalık ders çizelgesinde yer alan dersler ve bu derslerin altındaki modüllerin içeriğindeki eğitim-öğretim uygulamaları yapılır.

2. Kazandırılacak yeterliklerin özelliklerine göre sektör ile iş birliği yapılarak iş başında eğitim faaliyetleri gerçekleştirilir.

3. Sektörde oluşan değişim ve gelişimlerin incelenebilmesi amacıyla gezi, gözlem ve inceleme çalışmaları yapılabilir.